Kurban bayramında kırmızı etler önemli bir besin olarak yaygın biçimde tüketilmektedir. Kurbanların kesim öncesi, kesimleri sırasında ve sonrasındaki uygulamalar, etlerin olgunlaştırılması, depolanması, pişirilmesi ve tüketimleri önemlidir.
“Gün içerisinde et tüketimi arttıysa protein zengini besinleri gün içinde az tüketiniz”
Yeterli ve dengeli beslenme yaşamın her anında önemlidir. Bu nedenle bayram/tatil/yılbaşı farketmezsizin yediklerimize ve içtiklerimize mutlaka dikkat etmeliyiz. “Bayram dediğiniz dört günden oluşuyor, bu kısa sürede sağlıksız beslenirsek ne olacak?” dediğinizi duyuyor gibiyim. Özellikle kronik hastalığı, metabolizma hastalıkları, hipertansiyon ve hiperlipidemi (kan yağlarının yüksekliği) olan hastalar dikkat etmelidir. Kırmızı et, protein ve yağ içeriği açısından zengin bir besin olduğundan et tüketimindeki artış, doğal olarak protein ve yağ tüketiminin artışı demektir. Bu nedenle, eğer gün içerisinde fazla et tüketilmişse protein alımını dengelemek için, proteinden zengin diğer besinlerin (kurubaklagil grubu, süt grubu, peynir ve yumurta gibi) alımını azaltmak gerekmektedir.
“Kronik hastalığı olanlar dikkat!”
Et tüketimi ile birlikte, yapısında mevcut bulunan palmitik asit, stearik asit gibi doymuş yağ asitlerinin de vücuda alımı artacağından, pişirme esnasında ete ekstra yağ eklenmemeli, kendi yağında pişirilmeli, tüketici ise eti yerken görünen yağlı kısımlarını tüketmekten kaçınmalıdır. Bahsetmiş olduğum önlemler ile herhangi bir hastalığı bulunmayan sağlıklı bireylerde dengeleme gerçekleşebilir. Ancak böbrek hastalığı, kalp-damar hastalığı, gut hastalığı, hipertansiyon veya diyabet gibi kronik hastalığı bulunan bireyler beslenmelerinde çok daha dikkatli olmalıdırlar. Bu dönemde etin fazla tüketimi tansiyonun, ürik asitin ve kolesterolün artışını tetikleyeceğinden bahsedilen hastalıkların olumsuz yönde değişmesi muhtemeldir. Bu nedenle mevcut kronik hastalığı bulunan kişilerin, kendilerine verilen beslenme tedavisinin dışına çıkmamaya özen göstermeleri sağlıklı bir yaşam sürdürmek için oldukça önemlidir” dedi.
“Kavurma nasıl yapılmalıdır?”
Kurban Bayramı’nın, tüm ailenin bir araya geldiği yemek ziyafetleriyle masaların şenlendiği kutlamalarının en güzel simgelerinden biri, kavurma geleneğidir.
Kavurma, kesimden sonra kurban etinin kuşbaşı olarak kendi yağında önce yüksek ateşte kavrulması, etlerin rengi iyice döndükten sonra ocağın altının kısılmasıyla hazırlanan bir yemektir. Piştikten sonra tuz ve karabiber ilave edilir. Kavurmayı, içine fazla kuyruk yağı veya tereyağı eklemeden, kısık ateşte kendi suyuyla pişirmelisiniz.
Unutmayın: Kurban etinin yağsız tarafını pişirmeye dikkat edin. Kavurma yaparken etin içine iç yağı, kuyruk yağı, tereyağı gibi yağlar koymayın; eti sadece kendi suyu ile önce yüksek ateşte, sonra çok kısık ateşte pişirin. Mümkünse öğle yemeğinde yemeye özen gösteriniz. Sebze tüketimini de artırmak için, kavurmanın içerisine, bol domates, biber ve soğan ekleyip, yağsız bir salata ile tüketmeyi unutmayınız!
“Kurban eti hemen yenmeli mi? Yanında ne tüketmek gerekiyor?”
Kurbanlık etler bekletilmeden pişirildiğinde hem sert olur hem de güç sindirilir. İdeali, etleri en az 24 saat bekletmektir. Et, dinlendirmeden pişirilirse sert olur; pişmesinin zor ve sindiriminin güç olması kaçınılmazdır.
Et, posalı bir yiyecek değildir. Aşırı miktarlarda tüketimi sonucunda kabızlık problemi ile karşılaşmak mümkündür. Bundan dolayı etin yanında en iyi posa kaynakları olan sebze tüketilmelidir. Etin yanında hamur işi, makarna ve pilavı tercih etmemelisiniz. Aşırı et tüketimini dengelemek için mutlaka etin yanında sebze yemelisiniz. C vitamini, potasyum gibi vitamin ve minerallerden zengin yeşil yapraklı sebzeler ve çiğ olarak tüketeceğiniz salata; ette bulunan demirin emilimini artırır.
Unutmayın: Kurbanlıklarınızın veteriner kontrolünden geçtiğinden emin olun ve keserken de, saklarken de hijyenik kurallara dikkat edin. Yeniden ısıtma söz konusu olacaksa besin kalitesi ve sağlık açısından, kavurmaya bir kereden fazla tekrar ısıtma işlemi yapmayınız.
“Kurban etini ne kadar tüketelim?”
Bayramı süresince et tüketiminiz artacaktır. Kırmızı et, kaliteli bir protein olmanın yanında, doymuş yağ ve yüksek oranda kolesterol içerdiğinden; sağlığınızı riske atmamak için dikkatli olmalısınız. Günlük alınması gereken ve kişiye göre değişiklik gösteren et miktarının üzerinde olmamak koşuluyla, kurban eti tüketiminde sakınca yoktur.
Bayram boyunca 500-600 gramdan daha fazla et tüketmemek gerekir. Kurban Bayramı’nda yiyeceğiniz eti günde kişi başına 200 gram (yaklaşık 7 köfte kadar) ile sınırlamalısınız. Gereğinden fazla et tüketimi; midede şişkinlik, hazımsızlık gibi sıkıntılara neden olabilir.
“Et ve tatlı birlikte tüketilmemeli”
Bayram olunca tatlı da öğünlere eşlik ediyor. Tatlı, etten 2 saat sonra yenilebilir. Tatlı olarak aşırı şerbetli, yağlı veya hamur işi tatlılar yerine sütlü tatlılar veya komposto hatta daha çok meyve tercih edilmelidir.
“Unutmayınız: Su tüketimini artırın”
Günlük su tüketimini artırmak hem sindirimi hem de toksinlerin atılmasını kolaylaştıracaktır. Özellikle kırmızı etin ve tatlı tüketiminin fazla kaçıran kişiler mutlaka bayram süresinde günde 3-3,5 litre kadar su tüketmesi gerekmektedir.
Herkese sağlıklı ve sevdikleriyle birlikte geçireceği mutlu bayramlar diliyorum…
Dyt. Tünay Tuğcan
